reklamın türkiye tasavvuru

Reklamın Modern Türkiye Tasavvuru

MÇ

Reklamın toplumsal değişmede önemli bir dönüştürücü rol üstlendiği açıktır. Reklam, hedef toplumun yaşam biçimini kendine konu etmekle birlikte, mevcut yaşam biçimini değiştirmeyi de kendine görev sayar. Ürün ve hizmetin nihai süreçte satın alınmasını temin eden reklam, bunu yaparken topluma yeni alışkanlıklar kazandırmayı birincil amaç olarak benimser; içinde bulunduğu topluma yeni bir yaşam biçimi önerir ve yaydığı iletiler aracığıyla toplumu dönüştürmeyi hedefler. Bir başka deyişle, geçici ya da kalıcı toplumsal değişimler kendi ifadesini reklamda bulur ya da tersine olarak, reklam geçici ya da kalıcı toplumsal değişimi doğrudan ifadelendirir; amaçlanmış değişim hedefleri doğrultusunda araçsallaşır.

Toplumsal değişmeyi kışkırtan reklamlar dünyada olduğu gibi Türkiye’de de değiştirici ve dönüştürücü işlevleriyle öne çıkarlar. Türkiye’de geleneksel değerlerin reklam yoluyla aşılmaya çalışıldığı aşikardır. Modernleşme sürecinde yeni bir Türkiye’nin inşası yine reklamın katkısına ihtiyaç duyar. Modernlik ya da geleneksel değerlerden uzaklaşma mesajlarını kolaylıkla aktarabilen reklam, teknolojik imkanlar ve etkili görsel tasarımlar yardımıyla toplumsal değişimi de kolaylıkla yönetecek güçtedir. Bu çerçevede son yüz yılın reklamları üzerinden bir Türkiye okuması gerçekleştirilecektir. Bu sayede, Türkiye’deki sosyal değişim reklam mesajları üzerinden okunmuş ve, son tahlilde, bir toplumsal gelişim paradigması olarak reklamın modern Türkiye tasavvuru betimlenmiş olacaktır.

Giriş

Reklamın değişim ve/ya da dönüşüm dayatan yapısı modernliğin yenilik dayatan yapısına koşut bir nitelik taşır. Özünde toplumsal değiş(tir)me eğilimi barındıran reklam ile modernlik, birinin diğerini geliştirdiği iki bileşen olarak karşımıza çıkar. Bu durumda, reklamın olmazsa olmazının modernlik ya da modernliğin olmazsa olmazının reklam olduğu öngerçeğini ileri sürmek kolaylaşıyor. Birbirine yeterince dayanışık olan iki olgunun bir çalışmada bir araya getirilmesi ilginç görünmektedir. Biz burada bunu yapacağız ve reklamın modernlik modernliğin reklam üzerinden okunmasını gerçekleştirmeye çalışacağız.